Rechtsvorm bedrijf: wat past het best bij jouw webwinkel?

De rechtsvorm van je bedrijf bepaalt hoe je belasting betaalt, wie aansprakelijk is als er iets misgaat en hoe professioneel je bedrijf naar buiten toe overkomt.

Voor veel starters is dat een wirwar van termen: eenmanszaak, vof, bv, maatscrechtsvorm voor jouw bedrijf vindthap. In deze gids lees je wat die vormen betekenen, wat de voor- en nadelen zijn en hoe je bepaalt welke rechtsvorm het beste past bij jouw webshop. Zo leg je meteen een stevige basis voor groei.

Wat is een rechtsvorm eigenlijk?

Een rechtsvorm is de juridische vorm waarin je jouw bedrijf runt. Het bepaalt hoe jij als ondernemer wordt gezien door instanties als de Kamer van Koophandel en de Belastingdienst. Zodra je je inschrijft bij de KvK, moet je aangeven welke rechtsvorm je kiest. Dat lijkt misschien een formaliteit, maar het heeft grote gevolgen voor je bedrijf.

Je rechtsvorm bepaalt namelijk wie er verantwoordelijk is voor eventuele schulden, hoe je winst wordt belast en welke regels gelden voor administratie en jaarverslagen. Of je nu een webshop in sieraden, kleding of elektronica begint, je kunt niet zonder een rechtsvorm.

Met of zonder rechtspersoonlijkheid

In Nederland zijn er twee hoofdcategorieën: rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid en zonder rechtspersoonlijkheid.

Bij een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid, zoals een eenmanszaak of vof, ben jij zelf verantwoordelijk voor alles wat er in je bedrijf gebeurt. Gaat het financieel mis, dan kan een schuldeiser zich ook op je privévermogen beroepen.

Bij een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid, zoals een bv of nv, is het bedrijf zélf de juridische persoon. Jij bent dan in principe niet privé aansprakelijk voor schulden van de onderneming. Dat geeft meer bescherming, maar brengt ook extra verplichtingen en kosten met zich mee.

Waarom de juiste rechtsvorm kiezen belangrijk is

Wanneer je een webwinkel start, lijkt de keuze voor een rechtsvorm iets om later over na te denken. Toch is het slim om daar direct aandacht aan te besteden. De rechtsvorm die je kiest heeft invloed op je aansprakelijkheid, je belastingdruk, je administratie en zelfs hoe betrouwbaar je overkomt bij klanten en leveranciers.

Aansprakelijkheid: wie draait op voor schulden?

Bij sommige rechtsvormen ben jij persoonlijk verantwoordelijk voor wat er binnen je bedrijf gebeurt. Als je een eenmanszaak hebt en een klant stelt je aansprakelijk voor schade door een product, dan kan dat gevolgen hebben voor je privévermogen. Bij een bv ligt dat anders: daar is de onderneming zelf aansprakelijk, in plaats van jij als persoon.

Het is dus belangrijk om na te denken over het risico dat je loopt. Verkoop je digitale producten of relatief veilige artikelen? Dan is dat risico klein. Verkoop je fysieke producten met kans op schade of klachten, zoals cosmetica of elektronica, dan kan een rechtsvorm met beperkte aansprakelijkheid verstandiger zijn.

Belastingen en financiële gevolgen

Elke rechtsvorm heeft zijn eigen fiscale regels. Bij een eenmanszaak betaal je inkomstenbelasting over je winst, met aftrekposten zoals de zelfstandigenaftrek. Bij een bv betaal je vennootschapsbelasting en eventueel loonbelasting over je eigen salaris. Afhankelijk van je winst kan de ene vorm financieel gunstiger zijn dan de andere.

Groei, geloofwaardigheid en administratie

Een bv wekt bij veel klanten en leveranciers vertrouwen, terwijl een eenmanszaak juist eenvoud en flexibiliteit biedt. Ook verschillen de administratieve verplichtingen: van een simpele boekhouding tot een verplichte jaarrekening.

Denk dus goed na over wat bij jouw plannen past. Wil je vooral eenvoudig starten, of mik je op snelle groei en samenwerking met investeerders?

De populairste rechtsvormen voor webwinkeliers

Wie een webwinkel start, kiest een rechtsvorm. In de praktijk zijn vooral drie opties relevant: eenmanszaak, vof en bv.

Er zijn ook minder gebruikte vormen voor specifieke situaties, zoals de maatschap voor samenwerkende dienstverleners en de coöperatie voor ondernemers die onder één merk of platform verkopen.

Welke vorm past, hangt af van je doelen, risico’s en groeiplannen. In de volgende paragrafen bespreken we de meest populaire rechtsvormen voor online bedrijven.

Eenmanszaak: snel en eenvoudig starten

De eenmanszaak is de meest gekozen rechtsvorm in Nederland. Je richt haar op zodra jij je als ondernemer inschrijft bij de Kamer van Koophandel. Je hebt geen notaris nodig en geen minimumkapitaal. De onderneming valt volledig onder jouw naam; jij bent dus degene die beslissingen neemt én verantwoordelijk is voor verplichtingen.

Een eenmanszaak is ideaal voor wie klein wil beginnen met een webshop of online dienst. Denk aan iemand die handgemaakte sieraden, vintage kleding of digitale producten verkoopt.

Voordelen van een eenmanszaak

Het grootste voordeel is dat je snel kunt starten. Het oprichten kost nauwelijks geld en de administratie blijft overzichtelijk. Je houdt je inkomsten en uitgaven bij in een boekhoudprogramma en kunt vrijwel direct aan de slag met verkopen via Shopify.

Ook fiscaal is deze vorm aantrekkelijk voor starters. Je hebt recht op aftrekposten zoals de zelfstandigenaftrek, startersaftrek en MKB-winstvrijstelling. Die zorgen ervoor dat je minder belasting betaalt over je winst, zeker in de beginfase.

Nadelen en risico’s

De eenvoud heeft één belangrijk nadeel: je bent persoonlijk aansprakelijk voor alle verplichtingen van je bedrijf. Gaat het financieel mis, dan kan een schuldeiser zich beroepen op je privévermogen, inclusief spaargeld of woning. Dat maakt deze rechtsvorm minder geschikt voor ondernemers die grotere risico’s lopen of met dure voorraden werken.

Daarnaast kan de belastingdruk stijgen zodra je winst flink toeneemt. Vanaf een bepaald niveau kan een bv fiscaal gunstiger worden.

Fiscale regels en btw

Als eenmanszaak betaal je inkomstenbelasting over de winst van je onderneming. Zodra je omzet boven de € 20.000 per jaar uitkomt, ben je verplicht om btw af te dragen. De meeste webwinkeliers vallen dus binnen de btw-regeling en moeten facturen met btw-nummer versturen.

Voorbeeld uit de praktijk

Stel dat Eva haar passie voor handgemaakte sieraden omzet in een webwinkel. Ze verkoopt vooral in Nederland en wil het liefst direct kunnen starten zonder ingewikkelde papierwinkel. De eenmanszaak past perfect bij haar situatie: lage kosten, weinig administratie en snel inzicht in haar inkomsten. Met groei kan ze later altijd overstappen naar een andere rechtsvorm, bijvoorbeeld een bv.

Vennootschap onder firma (vof): samen sterk

Een vennootschap onder firma (vof) is een rechtsvorm waarbij twee of meer personen samen een onderneming beginnen. Je kunt het zien als een partnerschap waarin alle vennoten kennis, tijd of geld inbrengen en samen beslissingen nemen.

Een vof richt je eenvoudig op: inschrijving bij de Kamer van Koophandel is voldoende, al is het verstandig om een vennootschapsakte op te laten stellen. Daarin leg je vast wie wat inbrengt, hoe de winst wordt verdeeld en wat er gebeurt als iemand stopt.

De vof is populair bij kleine webwinkels die door twee of meer personen worden gerund. Denk aan partners die samen een kledingmerk beginnen of vrienden die een webshop in gadgets opzetten.

Voordelen en nadelen

Een vof is eenvoudig en goedkoop om op te richten. Er is geen notaris nodig, en iedere vennoot profiteert van belastingvoordelen zoals de zelfstandigenaftrek en MKB-winstvrijstelling. Daarnaast combineer je elkaars sterke punten: de één is misschien goed in marketing, de ander in inkoop of administratie.

Het belangrijkste nadeel is de hoofdelijke aansprakelijkheid. Dat betekent dat alle vennoten persoonlijk verantwoordelijk zijn voor de schulden van het bedrijf, ook als één van de anderen een fout maakt. Je moet elkaar dus volledig kunnen vertrouwen en duidelijke afspraken maken over verantwoordelijkheden.

Belasting en administratie

Elke vennoot betaalt inkomstenbelasting over zijn of haar deel van de winst. De Belastingdienst ziet elke vennoot als zelfstandig ondernemer, met recht op dezelfde aftrekposten als bij een eenmanszaak. De administratie lijkt op die van een gewone webshop, al moet de winstverdeling tussen de vennoten netjes worden vastgelegd.

Praktijkvoorbeeld

Twee vrienden, Tim en Bas, besluiten een duurzame kledinglijn te lanceren. Tim ontwerpt de kleding, Bas regelt de webshop en de marketing. Ze richten een vof op en leggen hun samenwerking vast in een vennootschapsakte. Zo kunnen ze samen groeien, de winst verdelen en gebruikmaken van belastingvoordelen voor zelfstandigen.

Maatschap: samenwerken in diensten

Een maatschap is een samenwerkingsvorm tussen twee of meer personen die ieder hun eigen vak uitoefenen en de opbrengst delen. Deze rechtsvorm komt vooral voor bij vrije beroepen, zoals artsen, advocaten of ontwerpers, maar kan ook interessant zijn voor online dienstverleners. Denk aan een groep zelfstandige webdesigners, copywriters of coaches die gezamenlijk via één website hun diensten aanbieden.

Elke maat brengt iets in, bijvoorbeeld kennis, tijd, of geld, en ontvangt een deel van de winst in verhouding tot die inbreng. De afspraken daarover leg je vast in een maatschapscontract. Zo voorkom je misverstanden en weet iedereen waar hij aan toe is.

Verschil met een vof

Een maatschap lijkt op een vof, maar er is één belangrijk verschil: bij een maatschap is iedere maat alleen aansprakelijk voor het eigen aandeel in de samenwerking. Bij een vof kunnen schuldeisers elke vennoot aanspreken voor de volledige schuld. Daardoor is een maatschap iets veiliger, maar meestal ook minder geschikt voor commerciële activiteiten zoals een webshop met voorraad of inkoopverplichtingen.

Wanneer kies je voor een maatschap?

Een maatschap is vooral interessant als je samenwerkt in een dienstverlenend beroep zonder grote financiële risico’s. Je deelt kosten, combineert expertise en kunt onder één naam naar buiten treden, maar behoudt wel je zelfstandigheid.

Voor de meeste webwinkeliers zal een maatschap minder voor de hand liggen, maar voor samenwerkende online professionals kan het een efficiënte en flexibele oplossing zijn.

Besloten vennootschap (bv): professioneel en schaalbaar

Een besloten vennootschap (bv) is een rechtspersoon met een eigen vermogen, los van jou als oprichter. Dat betekent dat niet jij, maar de bv aansprakelijk is voor schulden of verplichtingen. Je kunt een bv alleen oprichten of samen met anderen. De eigenaars van de bv zijn de aandeelhouders, en wie de dagelijkse leiding heeft, wordt vaak de directeur-grootaandeelhouder (DGA) genoemd.

Een bv is vooral interessant voor ondernemers die meer willen dan een kleine webwinkel aan huis. Zodra je bedrijf groeit, medewerkers aanneemt of met externe investeerders wilt werken, biedt een bv structuur en bescherming.

De voordelen van een bv

Het belangrijkste voordeel is de beperkte aansprakelijkheid. Als het misgaat, zijn jouw privébezittingen in principe beschermd. Alleen bij ernstig mismanagement kun je persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.

Een ander voordeel is het fiscale voordeel bij hogere winsten. In plaats van inkomstenbelasting betaal je als bv vennootschapsbelasting over de winst. Daarbovenop betaal je belasting over je salaris en eventueel uitgekeerd dividend, maar bij een hogere winst kan dat alsnog voordeliger uitpakken dan bij een eenmanszaak.

Tot slot biedt de bv meer groeimogelijkheden. Je kunt makkelijk aandelen uitgeven, investeerders aantrekken of personeel laten deelnemen in het bedrijf via aandelenopties.

Nadelen en verplichtingen

Een bv is duurder en complexer om op te richten en te onderhouden dan een eenmanszaak of vof. Je hebt een notaris nodig voor de oprichtingsakte en moet je inschrijven bij de Kamer van Koophandel. Ook ben je verplicht een jaarrekening te deponeren bij de KvK, en de boekhouding moet aan strengere eisen voldoen.

Daarnaast moet je als DGA jezelf een gebruikelijk loon uitbetalen, dat in 2025 minimaal € 56.000 per jaar bedraagt (tenzij je aannemelijk kunt maken dat een lager salaris passend is). Dat betekent dat er voldoende winst moet zijn om dat salaris te betalen.

Belasting bij een bv

De winst van een bv wordt belast met vennootschapsbelasting: 19% over de eerste € 200.000 en 25,8% daarboven (tarieven 2025). Als DGA betaal je daarnaast loonheffing over je salaris en dividendbelasting als je winst uitkeert.

Hoewel dat op het eerste gezicht veel lijkt, kan de totale belastingdruk bij hogere winsten juist lager zijn dan bij een eenmanszaak. Zeker als je een deel van de winst in de bv laat zitten voor toekomstige investeringen.

Van eenmanszaak naar bv overstappen

Veel ondernemers beginnen met een eenmanszaak en stappen pas later over naar een bv. Dat kan interessant worden zodra je winst structureel stijgt of je meer risico loopt, bijvoorbeeld door het aannemen van personeel of het werken met dure voorraden.

De overstap is fiscaal en juridisch goed te regelen. Je kunt de onderneming geruisloos inbrengen, zodat je niet direct belasting betaalt over stille reserves. Een boekhouder of fiscalist kan daarbij helpen.

Praktijkvoorbeeld

Sophie begon haar webshop in telefoonaccessoires als eenmanszaak. Na twee jaar draaide ze een winst van ruim € 100.000 per jaar en wilde ze uitbreiden naar andere landen. Ze richtte een bv op, stelde zichzelf een salaris in en trok een investeerder aan om de groei te versnellen. Dankzij de bv kon ze professioneler werken en haar privévermogen beschermen.

Een bv vraagt meer voorbereiding en administratie, maar biedt ook de stabiliteit en uitstraling die passen bij een groeiend e-commercebedrijf.

Andere rechtsvormen

Hoewel de meeste webwinkeliers kiezen voor een eenmanszaak, vof of bv, bestaan er nog enkele andere rechtsvormen. Die komen minder vaak voor, maar het kan handig zijn om te weten dat ze bestaan.

Naamloze vennootschap (NV)

Een naamloze vennootschap (NV) lijkt op een bv, maar de aandelen kunnen vrij verhandeld worden, bijvoorbeeld op de beurs. Een NV is daarom bedoeld voor grote ondernemingen met veel kapitaal of aandeelhouders. Voor een startende of middelgrote webwinkel is deze vorm eigenlijk nooit relevant.

Stichting of vereniging

Een stichting of vereniging kan interessant zijn als winst niet het hoofddoel is, maar maatschappelijke impact wél. Denk aan een webshop waarvan de opbrengst naar een goed doel gaat of aan een vereniging van kleine producenten die samen producten verkopen.

Een stichting heeft geen leden, een vereniging juist wel, en bij beide ligt de nadruk op samenwerking in plaats van winst maken.

Coöperatie

Een coöperatie is een samenwerkingsvorm waarin meerdere ondernemers hun krachten bundelen. Dit kan handig zijn als je met anderen één merk, webshop of platform wilt runnen, bijvoorbeeld een collectieve marktplaats voor lokale makers. De leden delen de winst en risico’s.

Hoe kies je de juiste rechtsvorm?

Het kiezen van een rechtsvorm voelt voor veel startende ondernemers als een grote beslissing. Toch kun je met een paar eenvoudige vragen al snel bepalen welke richting bij jou past. De juiste keuze hangt vooral af van hoe je wilt ondernemen, hoeveel risico je loopt en hoe groot je je bedrijf wilt maken.

Stappenplan om je keuze te maken

1. Werk je alleen of samen?

Als je in je eentje start, is een eenmanszaak meestal het eenvoudigst. Werk je met een partner of collega-ondernemer, dan kun je beter kijken naar een vof of maatschap, afhankelijk van wat je precies doet.

2. Hoeveel risico loop je?

Verkoop je producten met een laag risico, zoals boeken of kleding, dan is een eenmanszaak prima. Ga je werken met dure voorraden, technische apparatuur of producten met aansprakelijkheidsrisico’s, dan is een bv veiliger omdat je privévermogen beschermd blijft.

3. Hoeveel omzet verwacht je?

Bij een lage of wisselende winst is de eenmanszaak vaak voordelig door belastingaftrek. Als je structureel meer dan ongeveer € 75.000 winst per jaar maakt, kan een bv fiscaal aantrekkelijker zijn.

4. Wil je investeerders aantrekken of personeel aannemen?

Een bv maakt het makkelijker om aandelen uit te geven of iemand te laten deelnemen in je bedrijf. Ook straalt het meer professionaliteit uit richting investeerders.

5. Hoeveel administratie wil je doen?

Een eenmanszaak of vof heeft een eenvoudige boekhouding. Een bv vraagt meer administratie en verplichtingen, zoals het opstellen van een jaarrekening.

Begin klein, groei mee

Je hoeft niet meteen de perfecte rechtsvorm te kiezen. Veel succesvolle webwinkeliers beginnen met een eenmanszaak en stappen later over naar een bv zodra hun bedrijf groeit.

Wil je extra zekerheid? Gebruik dan de keuzehulp van de KvK of overleg met een boekhouder om samen te bepalen wat het beste past bij jouw situatie.