Een stichting, vereniging of onderneming: wat zijn de verschillen? (2025)

Als je een webshop hebt (of er een gaat starten), dan denk je waarschijnlijk gelijk aan een eenmanszaak of een bv. Maar wist je dat een stichting of een vereniging ook een webshop kan hebben? Misschien verkoop je spullen om geld op te halen voor een goed doel, ben je verantwoordelijk voor een clubwinkel binnen je sportvereniging, of wil je je vrienden, familie en kennissen betrekken bij een maatschappelijk doel.

In dat geval is het belangrijk om niet alleen te kijken naar wát je verkoopt, maar ook vanuit welke rechtsvorm je dat doet. Deze keuze bepaalt namelijk veel meer dan je in eerste instantie denkt: of je privé aansprakelijk bent als er iets misgaat, welke belastingen je moet betalen en hoe je met inkomsten omgaat. 

In dit artikel lees je wat een stichting, vereniging en onderneming precies zijn en hoe je ze opricht. Want wat is het verschil precies, en wat past het beste bij je webshop?

Wat is een stichting?

Een stichting is een organisatievorm die wordt gebruikt om een bepaald maatschappelijk doel te bereiken. Voorbeelden zijn goede doelen zoals de stichtingen KiKa, KWF en Alzheimer Nederland, maar ook culturele projecten of sportclubs. Ook kleinere buurtprojecten kunnen een stichting zijn. Een stichting wordt bestuurd door een bestuur, bijvoorbeeld met een voorzitter, secretaris en penningmeester. 

Het belangrijkste verschil met andere rechtsvormen is dat een stichting geen leden of aandeelhouders heeft. Dat betekent dat er niemand is die zeggenschap heeft op basis van geld of inbreng: de stichting draait om het doel dat in de statuten staat. En de winst (als die er is) moet altijd terugvloeien naar dat doel. 

Hoe richt je een stichting op? 

Een stichting oprichten kan via een notaris. In de oprichtingsakte leg je samen met de notaris het doel van de stichting vast. Ook leg je vast hoe het bestuur werkt, wat er gebeurt als de stichting stopt en hoe het geld wordt beheerd. Daarna schrijf je de stichting in bij de KVK. Ook moet je aangeven wie de UBO’s zijn, dat zijn de mensen die op papier de leiding hebben. 

Binnen een stichting heeft het bestuur de complete zeggenschap. Zij bepalen het beleid, nemen besluiten en zorgen ervoor dat de administratie op orde is. Een stichting is een rechtspersoon, dat betekent dat je als bestuurder meestal niet persoonlijk aansprakelijk bent voor schulden. Tenzij je er zelf een potje van maakt, bijvoorbeeld als je fraudeert of als je de stichting niet goed registreert. 

Een stichting komt aan geld via donaties, subsidies, sponsoring of door een product of dienst te verkopen. Je mag dus prima een webshop hebben of betaalde diensten aanbieden, zolang het geld maar teruggaat naar het doel van de stichting. 

Veel stichtingen vragen een ANBI-status aan. Dit is een status bij de Belastingdienst waarmee je bepaalde voordelen krijgt. Zo hoef je als stichting minder belasting te betalen en donateurs mogen hun gift aftrekken. Je moet als stichting dan wel aan een paar voorwaarden voldoen. Zo moet je bijvoorbeeld transparant zijn over je uitgaven, de stichting moet zich voor minstens 90% inzetten voor het maatschappelijk doel, en het vermogen mag alleen gebruikt worden voor het doel van de stichting, niet privé door bestuurders. 

Wat is een vereniging? 

Een vereniging is een organisatievorm waarbij mensen (leden) zich verenigen rond een gezamenlijk doel. Dat kan sport zijn, cultuur, een bepaald belang of gewoon een hobby die je met anderen deelt. Bekende Nederlandse verenigingen zijn de ANWB, KNVB en de Vereniging Eigen Huis. Ook studentenverenigingen vallen hieronder. Het belangrijkste verschil met een stichting is dat een vereniging leden heeft, en die leden hebben samen inspraak in hoe de organisatie wordt bestuurd. 

Het hoogste orgaan binnen een vereniging is de Algemene Ledenvergadering (ALV). Daar nemen de leden samen de belangrijkste besluiten, bijvoorbeeld over de begroting, contributies, en het aanstellen of ontslaan van bestuursleden. Het bestuur voert het beleid uit, maar de leden hebben altijd het laatste woord. 

Hoe richt je een vereniging op?

Een vereniging oprichten kan op twee manieren: gewoon informeel of officieel via een notaris. Kies je voor de officiële route, dan ga je naar de notaris en schrijf je de vereniging in bij de KVK. Vanaf dat moment is de vereniging echt een zelfstandige organisatie. De vereniging kan dan bijvoorbeeld een bankrekening openen, spullen aanschaffen of een contract afsluiten. Bestuurders lopen meestal geen persoonlijk risico als er schulden ontstaan. Richt je de vereniging informeel op, dan spreek je simpelweg met een groep mensen af dat jullie een vereniging zijn. Dat kan, maar zonder notaris en KVK-inschrijving krijg je niet dezelfde bescherming. Als de vereniging schulden maakt, dan kunnen bestuurders persoonlijk worden aangesproken. 

Een vereniging haalt haar inkomsten vaak uit contributies die de leden betalen. Daarnaast kunnen er ook subsidies, sponsoring of opbrengsten uit activiteiten of een webshop bijkomen. Goed om te weten is: de winst van een vereniging mag niet worden uitgekeerd aan leden. Alle inkomsten moeten gebruikt worden voor het doel van de vereniging. 

Wat is een onderneming?

De meeste webshops starten als onderneming. Dat betekent dat je een organisatie hebt die gericht is op het maken van winst. En met die winst mag je zelf bepalen wat je doet: herinvesteren in je bedrijf, jezelf salaris uitbetalen of sparen voor groei. De twee meest gekozen ondernemingen zijn de eenmanszaak en de bv (besloten vennootschap). 

Eenmanszaak

Een eenmanszaak is de meest makkelijke en snelle manier om te starten. Je hoeft je alleen maar in te schrijven bij de KVK en kunt meteen aan de slag. Een nadeel van een eenmanszaak is dat je privé aansprakelijk bent. Dat betekent dat schulden van je webshop ook kunnen worden verhaald op je persoonlijke vermogen, zoals je spaargeld of huis. Een eenmanszaak is vaak een prima keuze voor kleine webshops die weinig risico lopen. Ook zijn de kosten laag en hoef je weinig administratie te doen. 

Besloten vennootschap (bv)

Een besloten vennootschap (bv) is een aparte rechtspersoon. Dat betekent dat de bv losstaat van jou als persoon, jullie zijn twee verschillende “personen” voor de wet. Daardoor is er in principe beperkte aansprakelijkheid, want schulden van de bv worden niet direct op jou verhaald als eigenaar. De bv betaalt zelf belasting, en jij kunt jezelf uitbetalen via salaris of dividend. Het oprichten van een bv gaat via de notaris en is duurder en ingewikkelder dan het oprichten van een eenmanszaak. Maar je hebt ook meer mogelijkheden om te groeien, investeerders binnen te halen of om personeel in dienst te nemen. 

Voor de meeste beginnende webshops is een eenmanszaak de meest logische keuze: het is laagdrempelig, snel geregeld en goedkoop. Maar zodra je webshop groeit in omzet en je meer risico loopt (bijvoorbeeld door hoge voorraad, contracten of personeel), of als je samen met een team werkt, dan kan een bv aantrekkelijker worden.

Een vaak genoemde vuistregel: bij een winst van ongeveer € 100.000 per jaar kan een bv fiscaal gunstiger zijn. Maar ook zonder die grens kan het al slim zijn om eerder over te stappen, bijvoorbeeld als je je privévermogen gescheiden wilt houden of als je op zoek bent naar investeerders.

Aansprakelijkheid en belastingen in het kort 

Welke rechtsvorm je kiest, bepaalt ook hoe jij als ondernemer met aansprakelijkheid en belastingen te maken krijgt. Dat is misschien niet het eerste waar je mee bezig bent als je een webshop runt, maar belangrijk is het wel. Denk maar aan retouren die je moet terugbetalen, contracten die je afsluit met leveranciers, of een lening die je aangaat. 

Aansprakelijkheid stichting

Bij een stichting is de stichting zelf een rechtspersoon en dus aansprakelijk. Dat betekent dat de stichting zelf contracten kan afsluiten, schulden kan maken en verplichtingen aangaat (bijvoorbeeld met leveranciers of personeel). Gaat er iets mis, dan kunnen schuldeisers alleen bij het geld en de bezittingen van de stichting aankloppen, niet bij het privévermogen van de bestuurders. Zolang je als bestuurder netjes je werk doet en de administratie op orde hebt, is er niks aan de hand. Alleen bij wanbeheer (bijvoorbeeld fraude of het bewust negeren van regels) kunnen bestuurders persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.

Stel je verkoopt producten om geld op te halen voor een goed doel. Als een leverancier niet levert of als klanten hun geld terugvragen, dan draait de stichting daarvoor op, niet jij privé.

Aansprakelijkheid vereniging

De aansprakelijkheid hangt af van het type vereniging:

• Kies je voor een formele vereniging (via de notaris en KVK), dan is de vereniging zelf aansprakelijk. Stel je hebt een webshop voor een sportvereniging, waar mensen T-shirts, tassen of clubkleding met logo kunnen bestellen. Bij een formele vereniging ligt het risico bij de vereniging zelf: als de leverancier niet levert of er als er een probleem met de betalingen is, dan draait de vereniging daarvoor op. 
• Kies je ervoor om je vereniging zonder notaris of KVK-inschrijving op te richten, dan spreek je van een informele vereniging. Dan is het risico wél voor de bestuursleden zelf. Bij een informele vereniging kunnen leden of het bestuur privé aangesproken worden als er iets misgaat. 

Stel dat de vereniging een grote bestelling doet bij een drukker voor 200 voetbalshirts. Als de rekening niet betaald kan worden, dan draait bij een formele vereniging de vereniging zelf op voor de schuld. Bij een informele vereniging kunnen leveranciers het geld direct verhalen op de bestuursleden privé.

Aansprakelijkheid onderneming

Bij een onderneming hangt de aansprakelijkheid af van je bedrijfsstructuur: een eenmanszaak of bv.

• Bij een eenmanszaak ben je altijd privé aansprakelijk. Dat betekent dat schulden van je webshop ook kunnen worden verhaald op je persoonlijke vermogen, zoals je spaargeld of zelfs je huis. Stel dat veel klanten hun bestelling terugsturen. In dat geval moet jij het aankoopbedrag terugbetalen, terwijl de producten misschien niet meer verkoopbaar zijn of veel extra kosten opleveren. Of een klant dient een claim in en je webshop kan dat niet betalen, dan komt dat rechtstreeks op jouw eigen rekening terecht. Voor kleine webshops met weinig risico is dit niet zo’n probleem, maar zodra je meer voorraad inkoopt of grotere contracten afsluit is het slim om hier wel mee bezig te zijn.
• Bij een bv ligt de aansprakelijkheid anders. De bv is een aparte rechtspersoon, waardoor schuldeisers zich in principe alleen kunnen richten op de bv zelf en niet op jou persoonlijk. Dat maakt een bv interessant als je webshop groeit en je je voorraad gaat opschalen of personeel aanneemt. Bestuurders kunnen wel privé aansprakelijk worden gesteld bij wanbeheer.

Fiscale verschillen stichting, vereniging & onderneming 

Een stichting of vereniging kan in sommige gevallen belastingvoordelen krijgen (bijvoorbeeld via ANBI-status en giftenaftrek voor donateurs).

Bij een eenmanszaak betaal je inkomstenbelasting over je winst. Het voordeel hiervan is dat je recht hebt op aftrekposten als de zelfstandigenaftrek, startersaftrek en MKB-winstvrijstelling. Zo betaal je als beginnende ondernemer vaak minder belasting, al helemaal als je nog niet veel winst maakt. 

Bij een bv werkt het anders. De winst valt onder de vennootschapsbelasting. Als je jezelf daarna salaris of dividend uitkeert, dan betaal je nog een keer belasting. Daardoor is een bv bij lagere winsten vaak duurder dan een eenmanszaak. Maar zodra je webshop groeit (bijvoorbeeld boven de € 100.000 winst of meer risico door voorraad of personeel) kan een bv juist voordeliger zijn. Een bv wordt pas interessant bij hogere winsten en meer risico. 

De belangrijkste verschillen in een tabel

Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste verschillen tussen een stichting, vereniging en onderneming:

Een webshop voor je vereniging of stichting

Met een webshop kun je leden, supporters en donateurs actief betrekken. Waar je voorheen afhankelijk was van fysieke verkoopmomenten op een toernooi, ledenvergadering of collecte, is een webshop altijd open. Mensen kunnen dus op ieder moment een T-shirt, tas of ander item bestellen. Of een bijdrage doen via een donatie-optie op de website.

Het fijne van een webshop is dat het veel werk uit handen neemt. Bestellingen, betalingen en voorraad worden automatisch verwerkt in Shopify. Geen gedoe meer met het bijhouden van losse bestellijsten of collectes. Daarbij kun je met een webshop een veel breder publiek bereiken. Niet alleen leden of directe achterban, maar ook vrienden en familie die de vereniging of stichting willen supporten kunnen hun steentje bijdragen. 

Via een webshop kun je leden en supporters ook iets extra’s geven. Zo kun je een ledenkorting instellen en bijvoorbeeld korting geven op teamkleding. Transparantie is hierin belangrijk: laat altijd zien waar de opbrengsten naartoe gaan en welke projecten je ermee steunt. Zo weten kopers en donateurs waar hun donatie aan bijgedragen heeft.

Een stichting, vereniging of onderneming, wat past bij jouw plannen? 

De keuze tussen een stichting, vereniging of onderneming lijkt in eerste instantie misschien niet zo relevant, maar in praktijk bepaalt het hoe je je webshop runt. Wil je vooral een maatschappelijk doel steunen en transparant zijn naar donateurs? Dan past een stichting in je straatje. Staat je webshop in het teken van leden, zoals een sportclub of community, en vind je inspraak belangrijk? Ga dan voor een vereniging. Ga je voor groei en winst, en wil je zelf bepalen wat je met de opbrengst doet? Dan is een eenmanszaak of bv de slimste route. 

Handige vuistregels: 

• Kleine webshop starten of laag risico? Ga voor een eenmanszaak. 
• Heeft je webshop een maatschappelijk doel? Ga voor een stichting.
• Werk je samen met leden of een community die inspraak wil? Dan ligt een vereniging voor de hand. 
• Wil je snel opschalen, personeel aannemen of investeerders binnenhalen? Dan kun je kijken naar een bv.

Zie deze vuistregels vooral als een startpunt. Uiteindelijk hangt de keuze af van je doelen, de grootte van je webshop en hoeveel risico je wilt nemen. Je kunt altijd starten met een eenvoudige rechtsvorm en later overstappen als je webshop groeit of verandert. Het belangrijkste is dat je een begin maakt en dat je iets kiest wat past bij jou en bij je doel.